🚍 Cermonews #10 | Toplu taşımada GTFS veri formatımız gerçekten var mı?

Parabol
16 May
7 dakikada okunur

Merhaba 👐🏻 Cermonews 10. sayısıyla birlikte sizlerle 10. kez buluşmanın heyecanını yaşıyoruz. Her sayıda toplu taşımaya dair önemli bir başlığı ele alıyor; sizlerden gelen yorumlar, katkılar ve sorularla bu seriyi birlikte büyütüyoruz. Bu sayımızda, toplu taşıma sistemlerinin dijitalleşmesinde kritik rol oynayan, veri yönetiminin uluslararası standardı GTFS (General Transit Feed Specification) konusuna odaklanıyoruz.

GTFS Nedir?
Toplu Taşımada GTFS’imiz gerçekten var mı?
GTFS ne sağlar?
Cermoni GTFS dönüşümü

Bu bültenlerle amacımız teknik bilgiyi sade ve anlaşılır şekilde sunarak sektöre katkı sağlayacak içerikler üretmeye devam etmek.

“Bizden Haberler”, “Cermopedia” ve “Mutfaktakiler” bölümlerimizle de güncel gelişmeleri ve Cermoni ekibinin mutfağındaki ekip arkadaşlarımızı paylaşmayı sürdürüyoruz.

Hazırsanız, GTFS dosyasını birlikte açalım! 🎉

GTFS nedir?

GTFS (General Transit Feed Specification), toplu taşıma sistemlerinin dijital ortama aktarılmasını sağlayan açık veri formatıdır. İçerisinde duraklar, hatlar, sefer saatleri, güzergahlar gibi bir toplu taşıma sisteminin temel bileşenleri yer alır. Günümüzde dünya genelinde birçok belediye, ulaşım operatörü, dijital harita hizmeti ve toplu taşıma konusunda çalışan şirketler tarafından kullanılmaktadır.

GTFS iki ana bölümden oluşur: GTFS Schedule ve GTFS Realtime (Gerçek Zamanlı).GTFS Schedule, rotalar, sefer saatleri, ücret bilgileri ve geçiş detaylarını içeren dosyalarından oluşurken; GTFS Realtime, araç konumları, gecikmeler ve hizmet uyarıları gibi anlık bilgileri sunar ve yolculara gerçek zamanlı bilgi aktarımı sağlar.

GTFS sayesinde şehirlerdeki toplu taşıma verileri, dijital haritalarda görüntülenebilir hale gelir ve uygulamalar arasında kolayca paylaşılabilir. GTFS, verinin sadece dijitalleşmesini değil, aynı zamanda erişilebilir, düzenlenebilir ve analiz edilebilir olmasını da sağlar. Standart bir formatta tutulan toplu taşıma veritabanı ile beraber bu veriler kolaylıkla işlenebilir hale gelir.

Toplu Taşımada GTFS’imiz gerçekten var mı?

Birçok ulaşım otoritesi ve toplu taşıma işletmesi, kendi verilerinin “GTFS formatında” olduğunu düşünebiliyor fakat çoğunlukla bu durum daha yüzeysel seviyede bir dosya yapısı benzerliği oluyor. Gerçekte ise GTFS'in olabilmesi için sadece CSV dosyalarının bir araya getirilmesi yeterli olmuyor. GTFS, ulaşım verilerinin global standartlara uygun bir şekilde dijitalleştirilmesini ve bu verinin üçüncü parti sistemlerle, planlama yazılımlarıyla ve vatandaş uygulamalarıyla entegre biçimde çalışmasını sağlar. Gerçek bir GTFS’in varlığından söz edebilmek için şu koşullar sağlanmalıdır:

Tüm temel dosyaların (routes.txt, trips.txt, stop_times.txt vb.) doğru ve birbiriyle tutarlı biçimde oluşturulmuş olması
Verinin, çalıştığı bölgeye ve hizmet modeline uygun olarak takvimsel ve coğrafi bütünlük içermesi
Planlama, güzergah, durak ve saat bilgileri arasında fonksiyonel bir mantık zinciri kurulması
Kullanım senaryolarına göre test edilmiş ve doğrulanmış olması

Bu açıdan bakıldığında, kurumların elindeki veri setleri GTFS’e benzese de tam anlamıyla bir GTFS olmayabilyor ve bu fark dış sistemlerle ve uygulamalarla entegrasyon başarısını doğrudan etkiliyor.

Gerçek bir GTFS’in varlığından söz edebilmek için şu koşullar sağlanmalıdır:

Tüm temel dosyaların (routes.txt, trips.txt, stop_times.txt vb.) doğru ve birbiriyle tutarlı biçimde oluşturulmuş olması
Verinin, çalıştığı bölgeye ve hizmet modeline uygun olarak takvimsel ve coğrafi bütünlük içermesi
Planlama, güzergah, durak ve saat bilgileri arasında fonksiyonel bir mantık zinciri kurulması
Kullanım senaryolarına göre test edilmiş ve doğrulanmış olması

GTFS toplu taşıma için ne sağlar?

GTFS, yolculara anlık ve doğru bilgi sunarak ulaşım deneyimini ciddi anlamda iyileştirir. Hangi otobüs ne zaman geliyor, nereden geçiyor gibi bilgileri mobil uygulamalar üzerinden öğrenmek mümkün hale gelir. Özellikle büyük şehirlerde rota planlaması ve aktarma bilgileri, GTFS sayesinde dijital haritalara entegre bir şekilde sunulur ve zaman kaybı en aza indirgenir.

Diğer yandan, ulaşım operatörleri ve belediyeler için de GTFS çok güçlü bir planlama ve izleme aracı haline gelir. Sefer düzenlemeleri, yoğunluk analizleri, zamanlama optimizasyonları gibi operasyonel kararlar bu veri formatı üzerinden alınabilir. Ayrıca açık veri yaklaşımı sayesinde farklı paydaşlarla işbirliği de kolaylaşır. Böylece gerekli iyileştirmeler varsa hızlıca incelemeler yapılıp toplu taşıma sistemlerine yönelik analizler ve optimizasyon çalışmaları geliştirilebilir.

GTFS gibi standart bir formatın olmaması durumunda, her şehir veya toplu taşıma işletmesi verilerini kendi formatında tutar, bu da sistemler arası entegrasyonu uzun ve eforlu bir hale getirirdi. Bu durum, hem veri paylaşımını hem de analiz süreçlerini yavaşlatır, vatandaşların veya kurumların dijital araçlardan faydalanmasını da büyük ölçüde sınırlar hale getirirdi.

Bu sebeplerden dolayı biz de Cermoni ile şehirlerin toplu taşıma verilerini GTFS formatına uygun hale getirmek için çalışıyoruz. Farklı sistemlere entegre olabilen, analiz edilebilen ve sürdürülebilir veri setleri, analiz ve optimizasyon süreçlerini iyileştirip kullanıcı kolaylığı da sağlıyor.

Cermoni ile GTFS Dönüşümü: Sadece Format Değil, Fonksiyon Kazanımı

Cermoni tarafından, ham ve dağınık halde bulunan toplu taşıma verileri yalnızca GTFS formatına dönüştürülmekle kalmaz; aynı zamanda bu veriler, planlama, analiz ve entegrasyon açısından işlevsel hale getirilir. Böylece, GTFS’in yalnızca bir bilişim gerekliliği olmadığı; aynı zamanda stratejik bir veri altyapısı niteliği taşıdığı ortaya konur.

GTFS dönüşüm süreci, yalnızca bir belge formatı değişimi olarak değil, kurumsal veri dönüşümünün başlangıç noktası olarak ele alınmalıdır.

Cermoni'nin GTFS dönüşüm sürecinde;

Durak listeleri, güzergah tanımları ya da sefer saatleri gibi bileşenler halinde dağınık şekilde bulunan veriler analiz edilir; eksik veya hatalı alanlar tespit edilir ve yapısal bütünlük sağlanır.

GTFS dönüşümünde yalnızca teknik uygunluk değil, aynı zamanda işletme mantığına olan uyumluluk da dikkate alınır. Örneğin; bir seferin hizmet takvimiyle örtüşmemesi ya da bir hattın başlangıç ve bitiş noktaları arasında tutarsızlık bulunması gibi durumlar sistemin bütününü etkileyebileceğinden, bu tür sorunlar uzman ekip tarafından tespit edilerek düzeltilir.

Oluşturulan GTFS paketleri, dış sistemlerle doğrudan entegre edilebilecek biçimde üretilir. Her veri seti, önceden tanımlanmış senaryolar doğrultusunda test edilir.

İleri Dönük Kullanıma Hazır Altyapı

GTFS, yalnızca bir çıktı olarak değil; aynı zamanda planlama ve analiz sistemleri için sağlam bir temel olarak değerlendirilmelidir. Cermoni tarafından üretilen veri setleri, gelecekte ihtiyaç duyulabilecek planlama araçlarıyla uyumlu olacak şekilde hazırlanır. Bu sayede yeniden dönüşüm ihtiyacı ortadan kaldırılır.

GTFS Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

“Sefer zamanları ve rota geometrileri gibi ilgili dosyaları birleştirince GTFS olur.”

Hayır, olmaz. GTFS bir çıktı değil, bir standarttır. GTFS, sadece bir dosya yapısı değil, bir veri standardıdır. Örneğin, CSV formatında verileri uygun sütun isimleriyle birleştirmek teknik olarak bir GTFS dosyası gibi görünebilir, ancak bu verinin doğru yorumlanacağı veya entegre yazılımlarda çalışacağı anlamına gelmez.

“Her kurum kendi GTFS formatını oluşturabilir.”

GTFS’in tanımı kurumdan kuruma değişmez. GTFS’in amacı; kurumlar arası veri farklılıklarını ortadan kaldırarak evrensel bir yapı sunmaktır. Farklı kurumlar “kendi GTFS’lerini” üretemez; çünkü birden fazla GTFS standardı olamaz. GTFS, Google Transit tarafından geliştirilen, tanımı belli ve açıkça dokümante edilmiş bir formattır.

“GTFS oluşturmak sadece teknik bir iştir.”

GTFS dönüşümü sadece teknik bir çeviri süreci değildir. Verinin ulaşım planlama açısından anlamlı bir yapıya kavuşması gerekir. Eksik hizmet takvimi, gerçeği yansıtmayan sefer süreleri veya durak sıralarındaki hatalar gibi noktalar, teknik olarak dosya geçerli olsa bile fonksiyonel olarak kullanılamaz hale getirir. Sonuç olarak, GTFS oluşturmak yalnızca veri üretmek değil, veriyi anlamlandırmak ve işler hale getirmek sürecidir.

Bizden Haberler 📰

UITP Global Summit 2025’e Katılmak İçin Hamburg'da Buluşalım! 🌍

Parabol olarak, 15–18 Haziran tarihleri arasında Hamburg’da düzenlenecek olan UITP Global Public Transport Summit’te yer alıyoruz! Dünyanın en büyük sürdürülebilir mobilite etkinliği olan UITP Zirvesi’nde, Cermoni başta olmak üzere yenilikçi karar destek çözümlerimizi tanıtmaktan büyük heyecan duyuyoruz.

Bizi Hall 3 – Stand A337’de ziyaret edebilirsiniz. GTFS dönüşümünden sürücü vardiya planlamasına, ölü kilometre minimizasyonundan karar destek sistemlerine kadar Cermoni’nin sunduğu pek çok çözümü deneyimleyebilirsiniz.

Ayrıca bu yıl sadece katılımcı değil; Etkinliğin “Innovation Guided Tour” seçkisinde canlı demo sunan firmalardan biriyiz. Pazarlama Direktörümüz Tuğçe Işık ise farklı coğrafyalarda yürüttüğümüz dijitalleşme projelerine dair deneyimlerimizi zirve sahnesinde paylaşacak.

Sürdürülebilir ve veriye dayalı toplu ulaşımın geleceğini birlikte konuşmak için Hamburg’da görüşmek üzere!

Ulusal Akıllı Ulaşım Konferansı ConfITS25'e Katıldık!

Türkiye’nin en büyük Akıllı Ulaşım Sistemleri etkinliği olan Conf-ITS’25, 16-17 Nisan tarihlerinde Ankara’da Teknopark yerleşkesinde gerçekleşti.Parabol olarak, sektördeki paydaşlarla bir araya geldiğimiz bu etkinlikte, sürdürülebilir, güvenli ve bağlantılı mobilite için geliştirdiğimiz yenilikçi çözümlerimizi paylaşma fırsatı yakaladık.Standımıza gösterilen yoğun ilgi için tüm katılımcılara teşekkür ederiz.Birlikte mobilitenin geleceğini konuştuğumuz, ilham verici bir buluşma oldu!

Türkiye’nin ilk büyükşehir SUMP projesi İzmir’de tamamlandı! 🌍 👐🏻

Türkiye'nin ilk metropol Sürdürülebilir Kentsel Ulaşım Planı'nı (SUMP) İzmir'de başarıyla tamamlamış olmaktan gurur duyuyoruz.

Proje, Türkiye'de Aktivite Tabanlı Modelin (ABM) uygulandığı ilk proje olması açısından da öncü bir şehir olarak önem taşıyor.

Parabol olarak; hareketlilik verilerinin toplanması, mevcut durumun analiz edilmesi ve İzmir’e özel ulaşım modelinin geliştirilmesi süreçlerinde görev aldık.

Çok uluslu bir konsorsiyumun hayata geçirdiği proje, İzmir’in sürdürülebilir ulaşım vizyonuna katkı sağlarken, diğer şehirler için de örnek bir çalışma niteliği taşıyor. Bu yolculukta yer almaktan gurur duyuyoruz!

Safely Projesi kapsamında Konya’da saha ziyareti gerçekleştirdik! 🚦

EIT Urban Mobility tarafından desteklenen Safely – İncinebilir Yol Kullanıcıları İçin Akıllı Trafik Güvenliği Analizi projesi kapsamında geçtiğimiz haftalarda Konya’da bir saha ziyareti gerçekleştirdik.

Parabol, Konya Büyükşehir Belediyesi, Bosna Hersek’ten Sarajevo Kantonu Trafik Bakanlığı ve akademik ortağımız TU Berlin’in katılımıyla gerçekleşen bu ziyaret;

📍 Yerel uygulamaların incelendiği bir teknik geziyi,

💬 Trafik güvenliğine dair konzorzyum sunumlarını,

📊 Safely platformu üzerinden analiz ve eğitim oturumlarını içerdi.

Ayrıca, Horizon Europe kapsamında yol güvenliği üzerine yürütülen projelerini paylaşmak üzere iRAP ekibinden konuk konuşmacılar da etkinliğe katkı sundu.

Veriye dayalı analizlerin sahadaki uygulamalarla buluştuğu bu ziyaret, daha güvenli ve akıllı şehirler için önemli bir adım oldu.

Misafirperverlikleri için Konya Büyükşehir Belediyesi’ne, katkıları için tüm proje ortaklarımıza ve bu dönüşüm sürecini destekleyen EIT Urban Mobility'ye teşekkür ederiz! 🌍

✨Yeni içerik serimiz Cermopedia'nın yeni bölümü ile karşınızdayız! 🎉

Toplu taşıma dünyasında sıkça duyduğumuz kavramları, alanında uzman ekip arkadaşlarımızla birlikte kısa videolarla açıkladığımız Cermopedia serimize GTFS ile devam ediyoruz.

Bu bölümümüzde odaklandığımız konu: GTFS – yani General Transit Feed Specification. Toplu taşıma verilerinin standart bir yapıya kavuşturulmasını sağlayan bu format, dijitalleşmenin temelini oluşturuyor. 🚍 GTFS hakkında soruları,cevapları ve daha fazlasını, toplu taşıma algoritmaları üzerine çalışan Endüstri Mühendisi Yağmur Gülbaz anlatıyor.

GTFS’in sektörel etkisini sade bir dille ele aldığımız bu kısa videoya göz atmak için:

Videoyu izlemek için tıklayın 🔗

Cermopedia ile bilgi paylaşımını artırmayı, sektöre katkı sunmayı ve hep birlikte öğrenmeyi hedefliyoruz.

Yeni bölümler için takipte kalın!

Mutfaktakiler

Her sayıda sizi bir ekip arkadaşımızla bir araya getirmeye ve toplu taşımadaki yenilikçi çalışmaların arkasındaki uzmanlarla tanıştırmaya devam ediyoruz.

Bu sayımızda, Cermoni’nin pazarlama süreçlerini yürüten, toplu taşıma çözümlerimizi şehirlerle buluşturma konusunda aktif rol alan Pazarlama Uzmanımız Özgün Akbaş bizlerle! 🚍

"Parabol’de Pazarlama Uzmanı olarak çalışıyorum. Cermoni’nin sadece bir yazılım değil, toplu taşıma yönetiminde gerçek bir dönüşüm aracı olduğuna inanıyorum. Bu dönüşümün en önemli adımı ise, ürünün yeteneklerini doğru anlatabilmekten geçiyor. Cermoni, şehirlerin toplu taşıma sistemlerini daha verimli, planlı ve izlenebilir hale getiriyor. Ben de bu sürecin bir parçası olarak, ürünün sahadaki etkisini görünür kılmak ve karar vericilerin ihtiyaçlarını Cermoni ile nasıl karşılayabileceklerini ortaya koymak için çalışıyorum. Her görüşme, her içerik ve her sunumda aslında aynı amacı taşıyoruz: Daha iyi bir toplu taşıma için veriye dayalı, sürdürülebilir ve kullanıcı dostu çözümleri yaygınlaştırmak. Cermoni’nin bu hedefte oynadığı rolü anlatmak, benim için yalnızca bir iş değil; aynı zamanda değerli bir katkı sunma yolu."

Siz de toplu taşımada GTFS verisini kullanmaya başladınız mı?

GTFS, toplu taşıma dijitalleşmesinde önemli bir adım. Peki sizin şehriniz bu sürecin neresinde?

Kimi şehirler bu süreci çoktan tamamladı, kimileri ise yeni başlıyor. Cermonews okuyucuları olarak deneyimlerinizi paylaşmak ister misiniz? Yaşadığınız örnekleri, karşılaştığınız ihtiyaçları bize iletin, birlikte görünür kılalım.

Katkılarınızla bültenimizi daha da zenginleştirebiliriz.

Şimdiden teşekkürler!